O NADAL

O NADAL
A festa de nadal ten unha orixe pagá (Natalis Solis invicti) e xeneralizouse por Europa desde o S. XIII
As festas navideñas comezan coa celebración da Noiteboa o día 24 de decembro. Segundo Ramón Otero Pedrayo había en moitos lugares de Galicia unha tradición nesta festa, o chamado “Tizón de nadal”. O tizón é un cañoto grande dunha árbores e cada ano nesta data acendíase un tizón novo que substituía ao vello do ano anterior e que se deixaba arder ata a metade e despois gardábase como símbolo de boa sorte e poderíase encender no caso de treboadas para protexer contra elas.
As Panxoliñas e Vilancicos son cancións propias de Nadal. Nenos e mozos agrupábanse en coros ás veces improvisados e pasaban polas casas cantando algúns vilancicos que podían acompañados de golpear de cunchiñas, botellas pandeiros. O vilancico era o cantar rústico que os labregos interpretaban e a panxoliña é de carácter relixioso.
Os Reis
Esta celebración pasou de Oriente a Roma nos últimos tempos do Imperio Romano. Os mozos interpretaban o Cantar de Reis e recibían aguinaldos. Nalgúns lugares de Galicia organizábanse xantares entre os días 5 e 7 nos que participaban todos os veciños da aldea e o xantar era presidido por un rei e un vicerrei coroados para a ocasión. Para o banquete recollíanse vituallas por toda a vila. Durante eses días esquecíanse as diferencias e enemistades que houbese entre os veciños. O coro de mozos que ían cantando polas casas podían desplazarse ás aldeas veciñas da mesma parroquia e ían acompañados dunha serie de máscaras e un gaiteiro. Era unha conmemoración parateatral do nadal.

Un fato de labradores,
que todos somos galegos,
a Belen viñemos xuntos
co noso amigo o gaiteiro,
para ó son dunha alborada
cantar esta mañá cedo,
con moito lecer,, aquí
unha tonada a este Neno;
que che está de rechupete
e se non xa o veremos
(vilancico anónimo do S. XIII)